Bilindiği üzere, elektronik ticaretin düzenlenmesine ilişkin olarak yayımlanan 7416 sayılı Elektronik TicaretinDüzenlenmesi Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, 7 Temmuz 2022 tarihli ve 31889 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanmıştı [1]. Elektronik ticaret sektöründe yaşanan hızlı gelişmeler nedeniyle ve uygulamada karşılaşılan problemlerin çözümü için şimdi ise Ticaret Bakanlığı tarafından Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nde (“Yönetmelik”) birtakım değişiklikler yapılmış, bu değişiklikler 23.08.2022 tarihli ve 31932 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (“Değişiklik Yönetmeliği”) ile düzenlenmiştir. Değişiklik Yönetmeliği’nin kredi kartıyla yapılan ödemelerde bedel iadesine ilişkin hükmü 01.01.2023, diğer tüm hükümleri ise 01.10.2022 tarihinde yürürlüğe girecektir.

Değişiklik Yönetmeliği ile özetle, mesafeli sözleşmeler kapsamında “aracı hizmet sağlayıcı” ve “platform” kavramlarının tanımları yapılmış; aracı hizmet sağlayıcılar, tüketiciyi ön bilgilendirme, ön bilgilerin teyidi, eksik bilgilendirme, cayma hakkının kullanımı, tüketiciye yönelik bedel iadesi gibi yükümlülükler kapsamında satıcı ve sağlayıcılar ile birlikte müteselsilen sorumlu tutulmuş ve tüketicinin cayma hakkı konusunda yeni düzenlemeler getirilmiştir. Bu düzenlemelerin bir kısmı her ne kadar Elektronik Ticarette Hizmet Sağlayıcı ve Aracı Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik kapsamında da yer alsa da Değişiklik Yönetmeliği ile daha ayrıntılı ve kapsamlı hükümlere yer verilmiştir.

I. DEĞİŞİKLİK YÖNETMELİĞİ NELER GETİRİYOR?

1. Yönetmelik Kapsamı

Değişiklik Yönetmeliği ile, kısa mesaj aracılığıyla kurulan ve eş zamanlı olarak tamamen ifa edilen abonelik içermeyen katma değerli elektronik haberleşme hizmetleri ile 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu kapsamındaki bağışlar ve kamu kurumlarınca sunulan katma değerli elektronik haberleşme hizmetlerinin, Yönetmelik kapsamı dışında olduğu düzenlenmiştir.

2. Yeni Tanımlar

Değişiklik Yönetmeliği ile Yönetmelik’e aşağıda belirtildiği şekilde aracı hizmet sağlayıcı ve platform tanımları eklenmiştir:

  • Aracı hizmet sağlayıcı: “Oluşturduğu sistem ile uzaktan iletişim araçlarını kullanmak veya kullandırmak suretiyle satıcı veya sağlayıcı adına mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık eden gerçek veya tüzel kişi”, ve
  • Platform: “Kamu hizmetlerinin tek noktadan sunulduğu ortak kamu elektronik platformu hariç olmak üzere, aracı hizmet sağlayıcının mesafeli sözleşme kurulmasına aracılık etmek üzere oluşturduğu sistem”

3. Ön Bilgilendirme Yükümlülüğüne İlişkin Değişiklikler

a. Ön bilgilendirmenin içeriği: Önceden satıcı ve sağlayıcılar bakımından uygulanan ön bilgilendirme yükümlülüğü aracı hizmet sağlayıcıları da içerecek şekilde genişletilmiştir. Buna göre ön bilgilendirmede aşağıdaki bilgilere de yer verilmesi gerekecektir:

  1. Satıcı ve sağlayıcının yanında aracı hizmet sağlayıcının da adı veya unvanı ile MERSİS numarası veya vergi kimlik numarası ve açık adres, telefon numarası ve benzeri iletişim bilgileri ile tüketicinin şikayetlerini iletmesi için farklı iletişim bilgileri var ise bunlara ilişkin bilgiler,
  2. Ödeme, teslimat ve ifaya ilişkin bilgilere ek olarak ticari reklam ve tanıtımlarda taahhüt edilen süre ile uyumlu teslim veya ifa süresi ile satıcı veya sağlayıcının şikayetlere ilişkin çözüm yöntemlerinin yanında aracı hizmet sağlayıcının şikayetlere ilişkin çözüm yöntemleri, ve
  3. Cayma hakkının olduğu durumlarda, bu hakkın kullanılma şartları, süresi ve usulü, satıcının iade için öngördüğü taşıyıcıya ilişkin bilgilerin yanında malın bu taşıyıcıyla iadesi halinde teslim masrafını geçmemek üzere iade masraf tutarına ve bu tutarın hangi tarafça karşılanacağına, öngörülen dışında bir taşıyıcıyla iadesi halinde ise iade masrafını tüketicinin karşılayacağına ilişkin bilgiler.

b. Ön bilgilendirme yöntemi: Değişiklikten önce, mesafeli sözleşmenin sesli iletişim yoluyla veya siparişe ilişkin bilgilerin sınırlı alanda ya da zamanda sunulduğu bir ortam yoluyla kurulması halinde, satıcı veya sağlayıcı ön bilgilendirme kapsamındaki bilgilerin tamamını en geç mal teslimine veya hizmetin ifasına kadar yazılı olarak göndermek zorundaydı. Yapılan değişiklik ile bu bilgilerin yazılı gönderimin yanında kalıcı veri saklayıcısı ile de gönderilmesine imkân tanınmıştır.

c. Aracı hizmet sağlayıcının ön bilgilendirme kapsamındaki ilave yükümlülükleri: Değişiklik Yönetmeliği ile, mesafeli sözleşmenin platform üzerinden kurulması halinde, aracı hizmet sağlayıcı, ön bilgilendirmenin yapılması, teyidi ve ispatından satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumlu tutulmuş; veri girişinin aracı hizmet sağlayıcı tarafından yapıldığı durumlarda, ön bilgilendirme kapsamında Yönetmelik’te belirtilen zorunlu hususlardaki eksikliklerden ve verilerin doğruluğundan aracı hizmet sağlayıcının sorumlu olacağı düzenlenmiştir.

Satıcı veya sağlayıcının tüketicinin ön bilgileri edindiğini kullanılan iletişim aracına uygun olarak teyit etmesini sağlama yükümlülüğü ile tüketicinin siparişi onaylamadan hemen önce, verilen siparişin ödeme yükümlülüğü anlamına geldiği hususunda tüketiciyi açık ve anlaşılır bir şekilde bilgilendirme yükümlülüğü aracı hizmet sağlayıcıları da kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Aynı şekilde, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etme yükümlülüğü kapsamına, satıcı ve sağlayıcıların yanında aracı hizmet sağlayıcılar da eklenmiştir.

Ek olarak, satışa sunulan mal veya hizmete ilişkin platform üzerinden yapılan reklam ve tanıtımlarda taahhüt edilen bilgiler ile ön bilgilendirmede bulunması zorunlu hususların uyumlu olmasından ve ispatından aracı hizmet sağlayıcı sorumlu tutulmuştur.

4. Tüketicinin Cayma Hakkına İlişkin Değişiklikler

a. Cayma hakkının kullanımı: Cayma hakkının kullanımı için tüketicinin satıcı veya sağlayıcıya yönelteceği bildirimin kapsamına aracı hizmet sağlayıcılar da eklenmiş, böylelikle tüketiciye satıcı veya sağlayıcıya alternatif olarak aracı hizmet sağlayıcıya da cayma hakkını kullandığına ilişkin bildirimi gönderme imkânı getirilmiştir. Ayrıca tüketicilerin cayma hakkını kullandığı malı satıcı veya sağlayıcıya ya da yetkilendirilmiş kişiye göndermesi için asgari on gün olarak belirtilen süre on dört güne çıkartılmıştır.

b. Satıcı veya sağlayıcının cayma hakkı kapsamındaki yükümlülükleri: Değişiklikten önce, satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin cayma hakkını kullandığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren on dört günlük süre içinde varsa malın tüketiciye teslim masrafları da dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri iade etmekle yükümlü tutulmaktaydı. Değişiklik ile; tüketicinin cayma hakkına ilişkin bildiriminin satıcıya ulaştığı tarih yerine, cayma hakkına konu malın, iade için ön bilgilendirmede belirtilen taşıyıcıya teslim edildiği tarih esas alınmakta ve on dört günlük iade yükümlülüğü süresi bu tarihten itibaren başlamaktadır. Tüketicinin malı iade için öngörülenin haricinde bir taşıyıcı ile iade etmesi durumunda ise, söz konusu yükümlülüğün malın satıcıya ulaştığı tarihten itibaren başlayacağı düzenlenmiştir. Ek olarak, platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde, satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin cayma hakkını kullandığına ilişkin kendisine ulaşan bildirimi aracı hizmet sağlayıcıya derhal ulaştırmakla yükümlü kılınmıştır.

Bir diğer değişiklik ise, iade masraflarına ilişkindir. Değişiklikten önce, satıcı veya sağlayıcının tüm geri ödemeleri tüketicinin satın alırken kullandığı ödeme aracına uygun bir şekilde ve tüketiciye herhangi bir masraf veya yükümlülük getirmeden tek seferde yapmak zorunda olduğu düzenlenmekteydi. Değişiklik Yönetmeliği ile bu yükümlüğe bir istisna getirilmiş ve ön bilgilendirmede kararlaştırılması ve satıcının öngördüğü taşıyıcı ile iadesinde iade masraf tutarına yer verilmesi halinde, teslim masraflarını geçmemek üzere tüketicinin iade masrafını karşılamakla yükümlü olacağı düzenlenmiş; tüketicinin talep etmesi halinde iade masrafının kendisine iade edilecek mal veya hizmet bedeli ile teslimat masraflarından mahsup edilebileceği kurala bağlanmıştır. Öte yandan, satıcının iade için öngördüğü taşıyıcıya ilişkin bilgi ile bu taşıyıcıyla malın iadesi halinde belirlenen iade masraf tutarına ve hangi tarafça karşılanacağına, öngörülenin dışında bir taşıyıcı ile malın iadesi halinde iade masrafını tüketicinin karşılayacağına ilişkin bilgilere ön bilgilendirmede yer
verilmemesi durumunda, söz konusu masraf satıcı veya sağlayıcı tarafından karşılanacaktır. Belirtmek gerekir ki, tüketiciye teslim edilen malın ayıplı olması durumunda, tüketici iadeye ilişkin masraflardan sorumlu tutulamaz.

Tutarın iadesi yükümlülüğü kapsamında ise, ödemenin kredi kartı ile yapılmış olması halinde, kart çıkaran kuruluşlar; aktarılan tutarı, kendilerine ulaşmasını takiben kart hamilinin kullanılabilir limitine tek seferde ilave etmekle yükümlü kılınmışlardır.

c. Aracı hizmet sağlayıcının cayma hakkı kapsamındaki yükümlülükleri: Cayma hakkının kullanımı kapsamında, malın tesliminden önce tüketici tarafından cayma hakkının kullanılması durumunda, satıcı ile platform üzerinden kurulan ve bedelin tahsiline aracılık edilen mesafeli sözleşmelerde aracı hizmet sağlayıcının, cayma hakkının kullanıldığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren on dört gün içinde, varsa malın tüketiciye teslim masrafları da dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri iade etmekle yükümlü olacağı düzenlenmiştir. Benzer şekilde, hizmet ifasına ilişkin sözleşmelerde cayma hakkının kullanılması durumunda da sağlayıcı ile platform üzerinden kurulan ve bedelin tahsiline aracılık edilen mesafeli sözleşmelerde aracı hizmet sağlayıcı, cayma hakkının kullanıldığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren on dört gün içinde tahsil edilen tüm ödemeleri iade etmekle yükümlü olacaktır.

Mal veya hizmetin tüketiciye teslim veya ifası sonrası bedelin satıcıya veya sağlayıcıya aktarıldığı durumlar hariç olmak üzere, platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil etmesi halinde, aracı hizmet sağlayıcıların da tüm geri ödemelerin tüketicinin satın alırken kullandığı ödeme aracına uygun bir şekilde tüketiciye herhangi bir masraf veya yükümlülük getirmeden tek seferde yapılması yükümlülüğünden satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumlu olacağı düzenlenmiştir.

Satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil etmesi halinde aracı hizmet sağlayıcı; (i) malın teslimi veya hizmetin ifasından önce tüketicinin cayma hakkını kullanması durumunda cayma hakkının kullanıldığına ilişkin bildirimin kendisine ulaştığı tarihten itibaren, (ii) malın tesliminden sonra tüketicinin cayma hakkını kullanması durumunda, cayma bildiriminin kendisine ulaştığı tarih itibarıyla bedel satıcıya aktarılmamışsa cayma hakkına konu malın iade için öngörülen taşıyıcıya teslim edildiği tarihten veya iade için öngörülenin haricinde bir taşıyıcı ile iade edilmesi durumunda da satıcıya ulaştığı tarihten itibaren, ve (iii) tüketicinin Yönetmelik’te yer alan sözleşmeyi fesih hakkını kullanması durumunda fesih bildiriminin kendisine ulaştığı tarihten itibaren, on dört
gün içinde, tahsil ettiği mal veya hizmet bedeli ile teslimat masraflarının tüketiciye iadesinden, satıcı veya sağlayıcı ile birlikte müteselsilen sorumlu tutulmuştur.

Yönetmelik kapsamında, iade için ön bilgilendirmede belirtilen taşıyıcının tüketicinin bulunduğu yerde şubesinin olmaması durumunda, satıcının ilave hiçbir masraf talep etmeksizin iade edilmek istenen malın tüketiciden alınmasını sağlamakla yükümlü olduğu düzenlemesi halihazırda mevcuttu. Değişiklik Yönetmeliği ile, platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde, bu bilgilere ön bilgilendirmede yer verilmemesi ya da belirtilen taşıyıcının tüketicinin bulunduğu yerde şubesinin olmamasının aracı hizmet sağlayıcıdan kaynaklanması halinde, söz konusu masraf ve yükümlülükler aracı hizmet sağlayıcı üzerine yüklenmiştir.

Son olarak, Değişiklik Yönetmeliği ile, aracı hizmet sağlayıcılar, tüketicinin cayma formunu doldurabilmesi veya cayma beyanını gönderebilmesi için platform üzerinde gerekli sistemi kurmak ve tüketicilerin iletmiş olduğu cayma beyanlarının kendisine ve satıcı veya sağlayıcıya ulaştığına ilişkin teyit bilgisini tüketiciye derhal iletmekle yükümlü tutulmuştur.

d. Cayma hakkının yan sözleşmelere etkisi: Yönetmelik uyarınca, satıcı veya sağlayıcı, tüketicinin cayma hakkını kullandığını yan sözleşmenin tarafı olan üçüncü kişiye derhal bildirmekle yükümlüdür. Değişiklik Yönetmeliği ile bu yükümlülük aracı hizmet sağlayıcıları da kapsayacak şekilde genişletilmiş ve platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde yan sözleşmeye aracılık edilmesi halinde bu bildirimin yapılmasından aracı hizmet sağlayıcının da sorumlu olacağı belirtilmiştir. Bu kapsamda Yönetmelik’te yer alan “yan sözleşme” tanımı da aracı hizmet sağlayıcıları kapsayacak şekilde genişletilmiştir.

5. Sözleşmenin İfası ve Teslimata İlişkin Değişiklikler

a. İfa süresi: Değişiklikten önce, satıcı veya sağlayıcının, tüketicinin siparişinin kendisine ulaştığı tarihten itibaren taahhüt ettiği süre içinde edimini yerine getirmek zorunda olduğu ve bu sürenin mal satışlarında her halükârda otuz günü geçemeyeceği, aksi halde tüketicinin sözleşmeyi fesih hakkı bulunduğu düzenlemesi mevcuttu. Değişiklik ile, tüketicinin isteği veya kişisel ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanan mallara ilişkin sözleşmeler, bu tür sözleşmelerin nitelikleri gereği ifasının daha uzun bir süreyi gerektirebileceği göz önüne
alınarak, bu düzenlemenin kapsamı dışına alınmıştır. Diğer bir ifadeyle, satıcı veya sağlayıcı, bu tür sözleşmeler bakımından tüketiciye taahhüt ettiği ifa süresi ile bağlı olmakla birlikte, taahhüt edilen ifa süresi otuz günü aşabilecektir.

b. Edimin ifasının imkansızlaşması: Yönetmelik kapsamında, sipariş konusu mal ya da hizmet ediminin yerine getirilmesinin imkansızlaştığı hallerde satıcı veya sağlayıcının, bu durumu öğrendiği tarihten itibaren üç gün içinde tüketiciye yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile bildirmesi ve varsa teslimat masrafları da dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri bildirim tarihinden itibaren en geç on dört gün içinde iade etmesi düzenlemesi mevcuttu. Değişiklik Yönetmeliği ile, satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil etmesi halinde aracı hizmet sağlayıcılar da bu yükümlülüğün kapsamına dahil edilmiştir.

6. Aracı Hizmet Sağlayıcıların Uyması Gereken Diğer Yükümlülükler

a. Sistem kurma ve kesintisiz olarak açık tutma yükümlülüğü: Aracı hizmet sağlayıcının, platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerden doğan hak ve yükümlülüklerin kullanım süresi boyunca tüketicilerin talep ve bildirimlerini iletebilmelerine ve takip edebilmelerine elverişli bir sistemi kurmak ve kesintisiz olarak açık tutmak zorunda olduğu düzenlenmiştir. Bu talep ve bildirimlerin kapsamı şu şekilde belirlenmiştir: (i) cayma hakkının kullanıldığına dair bildirim, (ii) sözleşmenin feshine dair bildirim, (iii) bedel iadesi talebi, (iv) tüketicilerin satıcı veya sağlayıcı ile yaptıkları işlemlere ilişkin kayıtların talebi ve (v) teslimat veya ifaya ilişkin talep ve şikayetler. Aracı hizmet sağlayıcı, söz konusu talep ve bildirimleri, satıcı veya sağlayıcıya derhal iletmek zorundadır.

b. Kayıtların tutulması: Aracı hizmet sağlayıcı, Yönetmelik’te yer alan hususlardan dolayı tüketicinin satıcı veya sağlayıcılar ile yaptıkları işlemlere ilişkin kayıtların üç yıl boyunca tutulmasından ve istenilmesi halinde bu bilgilerin ilgili kurum ve kuruluşlar ile tüketicilere verilmesinden sorumlu tutulmuştur. Bunun yanı sıra, 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun uyarınca, aracı hizmet sağlayıcıların, belirtilen kanun kapsamındaki iş ve işlemlerine ilişkin bilgi, belge, defter ve elektronik kayıtlarını, ilgili iş veya işlemin gerçekleştiği tarihten itibaren on yıl süreyle saklamakla yükümlü olacağı not edilmelidir. [2]

c. Sözleşmeye aykırı uygulama: Aracı hizmet sağlayıcı, satıcı veya sağlayıcı ile yaptığı aracılık hizmetine ilişkin sözleşmeye aykırı uygulamaları nedeniyle satıcı ve sağlayıcının 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’un mesafeli sözleşmeleri düzenleyen 48. maddesi hükmüne ve Yönetmelik hükümlerine aykırı davranmasına sebep olması halinde, bu durumdan etkilenen bütün tüketici işlemlerinden tek başına sorumlu tutulmuştur.

d. Kampanyalı, promosyonlu veya indirimli satışlar: Aracı hizmet sağlayıcı, satıcı veya sağlayıcının onayı olmaksızın kampanyalı, promosyonlu veya indirimli satış düzenlemesi halinde, bu satışlara ilişkin olarak aracılık ettiği mesafeli sözleşmelerde, kampanya ve benzeri taahhütlerin karşılanmamasının neden olduğu sözleşmenin hiç ya da gereği gibi ifa edilmemesi hallerinden tek başına sorumlu tutulmuştur.

e. İlave ödemeler: Tüketicinin açık onayı alınmadan ilave ödeme yükümlülüğü doğuran seçeneklerin kendiliğinden seçili olarak sunulmuş olmasından dolayı tüketici bir ödemede bulunmuş ise, satıcı veya sağlayıcının bu ödemelerin iadesini derhal yapmak zorunda olduğu düzenlemesi halihazırda mevcuttu.
Değişiklik Yönetmeliği ile, platform üzerinden kurulan mesafeli sözleşmelerde satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil etmesi halinde aracı hizmet sağlayıcılar da bu yükümlülüğün kapsamına dahil edilmiştir.

II. SONUÇ

Yukarıda izah olunduğu üzere, Değişiklik Yönetmeliği, tüketicinin ve satıcı/sağlayıcı/aracı hizmet sağlayıcının hem aleyhlerine hem lehlerine olacak şekilde çok çeşitli değişiklikler içermektedir. Özellikle aracı hizmet sağlayıcı şirketlerin, Değişiklik Yönetmeliği’nin yürürlük tarihini de göz önüne alarak, burada düzenlenen yükümlülüklerinin gereğini yerine getirmek üzere çalışmalarını başlatması faydalı olacaktır. Yine tüketicilerin de gerek yükümlülükler gerek lehe düzenlemeler konusunda bilinçlenmesi bakımından değişiklikleri dikkatlice incelemeleri tavsiye edilmektedir.

Yukarıdaki notumuza ilişkin herhangi bir sorunuz olması halinde bizlere her zaman ulaşabilirsiniz.

Güner Hukuk Bürosu 1996 yılında kurulmuştur. Kuruluşundan bu yana; şirketler hukuku, birleşme ve devralmalar, banka-finans, enerji, teknoloji, medya-telekomünikasyon ve uyuşmazlık çözümü alanlarında Türkiye’nin önde gelen
ofislerinden biri haline gelmiştir.

İletişim

Ecem Çetinyılmaz
Yönetici Avukat
[email protected]

Uğurkan Şeber
Avukat
[email protected]

Doğaç Karakurt
Avukat
[email protected]

Deniz Bade Akkoyun
Stajyer Avukat
[email protected]

Güner Hukuk Bürosu
Levent Caddesi, Alt Zeren Sokak No.7
Levent 34330, İstanbul
T +90 212 282 4385
F +90 212 282 4305
[email protected]
www.guner.av.tr

[1] İlgili bilgi notumuza https://www.guner.av.tr/articles/16-agustos-2022 linkinden ulaşabilirsiniz.

[2] Anılan düzenleme 01.01.2023 tarihinde yürürlüğe girecektir.

More from Güner Law Office